İSO İkinci 500 açıklandı

İstanbul Sanayi Odası (İSO), eylül ayında açıkladığı “İSO Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022” araştırmasının ardından, 500 Büyük şirketlerine nazaran daha küçük ve orta ölçekli kuruluşları kapsayan “İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022” (İSO İkinci 500) araştırmasının sonuçlarını açıkladı.

2022 yılında İSO İkinci 500’ün üretimden satışları yüzde 104,8 oranında artarak 339,2 milyar TL’den 694,8 milyar TL’ye yükseldi. Bu yüksek oranlı artışta, güçlü iç talep ve ihracat artışının yanı sıra enflasyon ve döviz kurlarındaki yükseliş etkili oldu. 

Üretimden satışlarındaki değişimler, yıl sonu TÜFE enflasyonundan arındırılarak incelendiğinde; 2022 yılında yüzde 24,7 ile oldukça güçlü bir reel artış yaşandığı gözlemlendi. Ancak bu artış, 2021’deki yüzde 30,4’lük artışın altında kaldı.

Reel değişimler hesaplanırken son yıllarda olduğu gibi yine yıl sonu TÜFE enflasyonu kullanıldı. Ancak 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27 iken ÜFE enflasyonu yüzde 97,72 düzeyinde gerçekleşmişti.

İSO İkinci 500"ün en büyük şirketleri

İSO İkinci 500'de geçen yıl ilk sırayı 2 milyar 54 milyon liralık üretimden satışla "Şirikçioğlu İplik" ile "Denim" şirketleri paylaştı. Safa Tarım 2 milyar 51 milyon lirayla ikinci, Erdoğanlar Alüminyum 2 milyar 47 milyon lirayla üçüncü sırada yer aldı.

İkinci 500 sıralamasına üretimden satışları 2 milyar 54 milyon lira ile 886 milyon lira arasında olan şirketler girebildi. Bu yılki listeye 125 yeni sanayi kuruluşu dahil oldu. Bunlardan 51 tanesi İSO 500'den İSO İkinci 500'e düşen şirketler oldu.

Geçen yıl zayıflayan küresel büyüme dinamiklerine karşın Türkiye'nin ihracatı yüzde 12,9 oranında artarak 254,2 milyar dolara çıkmıştı. Aynı yılda İSO İkinci 500'ün ihracatı da yüzde 19,3 artarak 16,1 milyar dolara çıktı ve rekor düzeye ulaştı.

İSO İkinci 500'ün ihracat artış hızı, Türkiye ve İSO 500'ün üzerinde gerçekleşti. İkinci 500'ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı 0,3 puan artarak yüzde 6,5'e yükseldi.

İSO İkinci 500 Listesine ulaşmak için tıklayın...

İkinci 500'ün faaliyet karı 100,4 milyar liraya çıktı

İSO İkinci 500, 2022'de satış performansının yanında karlılıkta da başarılı bir yıl geçirdi. Söz konusu yılda şirketlerin faaliyet karı yüzde 91 artarak 100,4 milyar liraya çıktı. Buna karşılık aynı dönemde faaliyet karlılığı oranı 1,1 puan düşüşle yüzde 12,6'ya geriledi.

Benzer şekilde faiz, amortisman ve vergi öncesi kar büyüklüğü de yüzde 90,2'lik artışla 121,1 milyar liraya ulaştı. Bu artışa rağmen FAVÖK karlılığı oranı 1,4 puan azalarak yüzde 15,2'ye düştü.

Vergi öncesi kar ve zarar toplamı ise yüzde 98,2 artarak 37,7 milyar liradan 74,7 milyar liraya yükseldi. Ancak satış karlılığı oranı 0,4 puan düşüşle yüzde 9,8’den yüzde 9,4’e geriledi.

Tüm bu gelişmeler karlılık rasyolarında bir önceki yıla göre kısmen daha düşük bir performansa işaret etti. Bununla birlikte, yüksek enflasyon ve kurların maliyetleri hızla artırdığı bir yılda kar-zarar dengesinin başarılı bir şekilde yönetildiği de gözlemlendi.

İSO İkinci 500'de diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar 70 milyar lirayken, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar 63,5 milyar lira oldu.

Geçen yıl, üretim faaliyeti dışı gelirlerin karlılığa katkısı belirgin bir şekilde azaldı. Üretim faaliyeti dışı gelirlerin, dönem kar ve zarar toplamı içindeki oranı, 2021 yılında ,2 iken 2022'de %8,7'ye düştü.

Her ne kadar yılların kendine özgü koşulları nedeniyle farklı eğilimler yaşansa da 2022 yılında sanayicinin daha fazla esas faaliyetlerine odaklandığı ve karını gerçek işinden elde ettiği görüldü.

Finansman giderleri 32,3 milyar liraya yükseldi

İkinci 500 sanayi kuruluşunun finansman giderleri, 2022 yılında da karlılıklarını etkileyen temel faktörlerden biri olarak devam etti. İkinci 500'ün finansman giderleri geçen yıl %60,8 artışla 32,3 milyar liraya yükseldi. Finansman giderlerinin faaliyet karına oranı ise %32,2'ye gerileyerek 6 puan düşüş yaşadı.

Finansman giderlerinin karlılığa olan etkisinin azalması olumlu bir gelişme olsa da, 2022'deki düşük faiz ortamının yanı sıra kredi kullanımını sıkı koşullara bağlayan düzenlemelerin etkili olduğu gözlemlendi. Ancak şu anki faiz ve kredi erişim koşullarının, geçmişe kıyasla önemli ölçüde daha sıkı hale geldiği düşünüldüğünde, finansman giderlerinin faaliyet karına oranındaki göreceli iyileşmenin sürdürülebilirliği tartışmalıdır.

Firmaların varlık ve kaynak yapısındaki gelişmelere bakıldığında, ikinci 500 şirketinin bilanço büyümesinin %68,2 olduğu görüldü. Bu veriler, geçmiş yıllardan farklı olarak aktiflerdeki büyümenin, borçlanma yerine özkaynak yoluyla finanse edildiğine işaret etti.

İkinci 500'de devreden KDV 8,9 milyar liraya yükseldi

Geçen yıl, mali borçlar %38,2 oranında artarken, diğer borçlardaki artış %61,6 ile daha yüksek gerçekleşti. Bu sonuçla, mali borçların toplam borçlar içindeki payı %50,3'e düşerken, diğer borçların payı %49,7'ye yükseldi.

Borçların vadelerine göre gelişimine bakıldığında, kısa vadeli mali borçlardaki artış %70,1 ile uzun vadeli mali borçlardaki %6,3'lük artışın oldukça üzerinde gerçekleşti. Bu gelişmenin en belirgin yansıması, kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payında görüldü. 2021 yılından sonra 2022'de de artan bu oran, %61,5 ile 2008 sonrası dönemin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artışta, negatif faiz ortamının yanı sıra yeni kredi düzenlemelerinin uzun vadeli kredilere erişimi zorlaştırırken, kısa vadeli kredi kullanımını teşvik etmesinin etkili oldu.

Sanayicilerin son yıllarda makul bir çözüm beklediği konulardan biri olan devreden KDV, İstanbul Sanayi Odası (İSO) İkinci 500 şirketleri için hala önemli bir sorun olarak devam etmektedir.

Söz konusu vergi yüzde 72,7 artarak 8,9 milyar liraya yükseldi.

Ar-Ge yapan kuruluş sayısı 228'e geriledi

İSO İkinci 500'de Ar-Ge yapan kuruluş sayısı geçen yıl 2021'e oranla 7 adet azalarak 228'e geriledi. Ar-Ge harcamaları yüzde 111,5 artarak 2,8 milyar liraya yaklaştı.

Şirketlerin istihdamı yüzde 0,1 artışla 261 bin kişiye ulaştı. Aynı yılda ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 75,9 olarak gerçekleşti.

İkinci 500'de halka açık kuruluşların sayısı 5 adet azalarak 26'ya geriledi.

Son yıllarda sayısal olarak düşüş göstermesine karşın, İstanbul Sanayi Odası 142 şirketle listede en büyük paya sahip olurken, onu 39'ar kuruluşla Ege Bölgesi Sanayi Odası ve Kocaeli Sanayi Odası, 35 ile Gaziantep, 34 ile Bursa, 16 ile Konya izledi.